Leidinggeven, dwars door transities heen!
In tijden van crisis is alles in beweging en beleven alle medewerkers en leidinggevenden de spanning van veranderingen. Elke verandering kost energie en stress omdat we niet gewoon door kunnen leven en werken zoals we dat gewend waren.
In tijden van stabiliteit hebben we honderden gewoontes getraind die ons helpen om bijna automatisch steeds weer de juiste keuzes te maken. Als ik ’s ochtends opsta, loop ik door een serie van rituelen waardoor ik zonder enige stress en met minimale inzet de dag met plezier kan beginnen. En zo werkt dat ook in stabiele fases van ons werkleven. Rituelen en gewoontes brengen rust en regelmaat en dat doet gewoon goed.
In tijden van crisis en verandering moet ik ineens van alles nieuw inrichten en nieuwe gewoontes ontwikkelen en dat kost tijd en stress. Normale, gezonde mensen willen van nature dus liever geen verandering want iedereen voelt op zijn sloffen aan: dit gaat tijd en energie kosten.
Als leidinggevende in een crisis heb ik daarom die competentie, empathisch leiding geven, nodig om binnen mijn organisatie de emotionele bereidheid tot verandering te stimuleren.
Eén van de meesters op dit gebied was Dr. William Bridges. Als psychiater begeleidde hij honderden mensen door “transitie-tijden”. Tijden waar mensen door stressvolle veranderprocessen heen moesten in hun leven: de dood van een partner, ouder of zelfs kind. Het verhuizen van een gezin naar een andere stad of zelfs land. Het veranderen van een loopbaan. De verandering van single naar getrouwd zijn. Of van getrouwd naar gescheiden. Hij onderscheidt in al deze veranderprocessen 3 fases in de transitie, waar iedereen zich doorheen moet werken of soms ook worstelen:
- Loslaten en sterven met respect
- De neutrale zone vormgeven
- Starten met energie

Wat voor ons persoonlijk leven geldt, geldt ook voor een organisatie, waar hele groepen van mensen door een transitie heen gaan. In zijn prachtige en zeer praktische boek “Managing Transitions” geeft William Bridges aan hoe je als leidinggevende, jouw mensen mee kunt nemen op reis door zo’n transitie. En deze spannende crisistijd gaan we samen van overleven, naar aanpassen, naar herstellen en hopelijk ook naar transformeren.
Empathisch leidinggeven betekent hier dus: Mijn mensen meenemen, dwars door de transitie van 2020 naar 2022
Hier enkele starter-tips voor de drie fases van transitie. De uitgebreide versie vind je uiteraard in het boek van de meester zelf: William Bridges- “Managing Transitions”.
1. Loslaten en streven met respect
- Accepteer dat mensen oude, prettige gewoontes moeten loslaten, en dat dit voor hen energie kost
- Wees eerlijk in jouw communicatie over wat de mensen gaan winnen, maar ook wat ze gaan verliezen
- Weerstand is normaal en komt hier vaak vanuit een angst voor het nieuwe en dus onbekende
- Spreek altijd met respect over de tijd die achter je ligt, want jouw mensen hebben die tijd opgebouwd
- Wees daar heel voorzichtig over, wat er gaat veranderen en zorg dat je de belangrijkste mening makers mee aan boord krijgt
2. De neutrale zone vormgeven
- Nu hebben de mensen het oude systeem losgelaten, maar merken dat het nieuwe systeem nog niet werkt
- Dit is de tijd om samen de missie en visie van de organisatie nog een keer te verhelderen en zoveel mogelijk mensen daarvoor te winnen
- In de onzekere fase van de neutrale zone heb je 3x zoveel communicatie nodig als in rustige tijden. Zorg dus voor een wekelijkse en maandelijkse update voor iedereen
- Investeer nu ook in het DNA van je organisatie: wat zijn jullie kernwaarden en hoe worden die vertaald naar jullie dagelijks werken met elkaar, en jullie dienst aan jullie klanten
- Creëer nu ook een cultuur van waardering en feedback. Geef hier als leidinggevende een sterk voorbeeld
3. Starten met energie
- Bouw een ijzersterk commando team dat met en hoge mate aan toewijding aan elkaar en aan de missie, het nieuwe systeem gaat bouwen
- Geef een heldere en haalbare strategie aan waar iedereen zijn of haar plek kan innemen, en waar de eerste zes maanden in het nieuwe systeem, door middel van haalbare mijlpalen uitgewerkt zijn
- Zorg dat je snel kleine successen boekt, waardoor iedereen ziet hoe het kan functioneren in “het nieuwe land”
- Biedt training en coaching aan voor alle professionals en leidinggevenden zodat ze worden toegerust om de marathon goed te kunnen lopen
- Creëer je nieuwe cultuur door nieuwe rituelen, regelmatig vieren van successen, en een cultuur waar mensen graag van leren
Empathisch leidinggeven is een kunst die begint met het creëren van een veilige cultuur van waardering en feedback. Maar ook een kunst van het meenemen van en leidinggeven aan jouw mensen dwars door spannende tijden van verandering heen.
Als extra tip dan ook hier: ga nooit alleen op reis! Zorg dat je een klein team van 2-3 compagnons bent, zodat je elkaar aanvult en support gedurende de hele reis.

xpand leadership connect
Juist in deze tijd is het belangrijk om met elkaar verbonden te blijven en van elkaar te leren. Daarom startte op 13 april xpand Leadership Connect. Dit was de eerste van vier thema-avonden (kosteloos) die via Zoom werd gehouden. De nadruk van deze thema-avonden ligt op inspiratie, verbinding en verdieping rondom leiderschap.
We zoomen in op actuele leiderschap thema’s, bespreken trends en je krijgt tools om zelf mee aan de slag te gaan.
Voor wie? Leidinggevenden op alle niveaus
Wanneer? 23 juni – 21 september – 30 november 2021
Tijd? Alle avonden zijn online te volgen van 19.30 – 21.00 uur
Ik wens jou plezier en succes in het bouwen van een gezonde en veilige cultuur binnen jouw organisatie of bedrijf. Juist nu in deze tijden van crisis. Nu is het de tijd samen met je medewerkers een inspirerende en gezonde organisatie te bouwen.
Paul Donders


Kun je een liefdesrelatie eigenlijk wel bouwen, of moet zoiets ontstaan? En als er dan zoiets als liefde is, hoe houd je dat dan duurzaam en ook nog een beetje leuk? En hoe voorkom je dat je jezelf verliest in een relatie?
Aan de hand van de verschillende levensfasen (en bijbehorende crisissen) van Romano Guardini gaan we kijken waar jij nu staat in je ontwikkeling in je leven en specifiek in je werk. In welke levensfase ben je? Welke uitdagingen zijn er in je huidige en de navolgende levensfase en hoe hebben die hun invloed op je loopbaan/roeping? Een informatieve en praktisch workshop waar we theorie koppelen aan jouw eigen praktijk.

De Bijbel laat steeds weer zien dat we andere gelovigen nodig hebben. Er zit kracht in samen. Samen een ritme vinden met focus op God, de Bijbel en elkaar.
Ieder mens is uniek geschapen en daarom zullen we de ander nooit helemaal begrijpen. Het kan de basis worden van onenigheid of conflict. En nu het leven zich afspeelt achter het computerscherm is dat nog meer aan de orde. Herken je het? In de virtuele room kan het soms wat ‘ijzig voelen’. Je tuurt op je scherm en vraagt je af: ‘wat bedoelt de ander?’ Je probeert het gezicht te lezen, maar iedereen praat weer door op de inhoud. En, je voelt het onderhuidse conflict opborrelen. Hoe kun je virtueel toch komen bij die gevoelslaag? Zodat irritaties zich niet opstapelen naar conflicten? We oefenen in deze workshop met de gespreksinterventies, de Pyramide van communicatie’. We gaan ontdekken dat een gesprek meerdere lagen kent. Online krijgt dat meer betekenis. In hoeverre ben je in de gelegenheid om te doorgronden wat er bij de ander echt speelt.
Soms is het een uitdaging om God aan het werk te zien in deze wereld of in ons werk. Soms moeten we gewoon vertrouwen dat Hij er is, verstopt in het volle zicht, aan het werk zoals gist ongemerkt haar werk doet. In deze workshop doen we een oefening in aandacht. Kies een hardcopy krantenartikel dat je raakt, of print een pagina uit een beleidsdocument van je werk en houd een zwarte stift bij de hand! Door onnodige woorden weg te strepen leg je een gebed bloot. Een gebed dat al die tijd verstopt zat in het artikel.
Volle bak een betekenisvol leven leiden én leven vanuit rust. Kan dat samengaan? We geloven dat Jezus ons uitnodigt Hem te volgen in een leven vanuit rust. En dat is vandaag de dag Goed Nieuws! Door zijn principes van rust toe te passen ontstaat er meer ruimte voor verbondenheid met God en anderen. Zo maak je vanuit vrede, focus en gezonde ritmes verschil op de plek waar je bent. Verlang jij hiernaar? Dan is deze workshop een goed idee! We gaan met je nadenken hoe dat eruit kan zien in jouw leven. En geven je een klein voorproefje waarom ritmes, rust en af en toe even stil staan alle verschil kunnen maken.
Druk zijn is in de mode en een van de dingen waar we (soms onbewust) erg druk mee kunnen zijn is technologie. Social media, Netflix, YouTube, nieuwssites, online shoppen etc. etc. Ons brein is gewend aan afleiding en wij doen er graag aan mee. Apps op je telefoon die je vanuit gewoonte opent en bekijkt, niet omdat je er bewust voor kiest, maar omdat je even niets anders te doen hebben. Hoewel veel technologieën ons leven makkelijker maken, slibt ons leven ongemerkt ook dicht met allerlei externe prikkels. Wil jij opnieuw kiezen welke plek technologie krijgt in je leven? Dan is deze workshop iets voor jou! We bekijken de invloed van technologie op onze hersenen. We bespreken onze ontwikkelde gewoontes en we kijken hoe dit alles ons leven als volgeling van Jezus raakt.
Nadenken over zingeving in je werk is geen luxeprobleem. Maar misschien kijk je in de verkeerde richting bij het zoeken naar zin. Ik help je deze workshop om een zingevingsfundament te zoeken dat dieper gaat dan de wisselende dagkoersen van waardering of maatschappelijke urgentie. Ik daag je uit om bestaande overtuigingen over jezelf, God en de plek van werk in deze wereld tegen het licht te houden. Ik deel persoonlijke voorbeelden, geef inzichten mee uit mooie boeken en stel scherpe reflectievragen. Ik hoop dat deze workshop je helpt om met meer vreugde, aandacht en ontspanning je dagelijks werk te doen.
Lang na-tafelen, altijd actie, volop rust, een creatieve chaos… Wat is kenmerkend voor jouw gezin? En welke verwachtingen en hoop heb je voor jouw gezin? Deze 45 minuten duiken we met elkaar in de kracht van bezinning op ons gezin. We kijken welke invloed gezinscultuur op ons heeft en bespreken concrete handvaten voor het bouwen aan onze gezinscultuur. Of jouw gezin nu uit 1,2,3 of 30 personen bestaat, deze workshop helpt je te bouwen aan, en te genieten van, jouw thuis.
Ambitie heeft in onze samenleving een heel positieve klank. Maar is ambitie eigenlijk wel zo gezond? Eeuwenlang werd ambitie gezien als iets negatiefs en Van Dale definieert het nog altijd als “eerzucht”. In deze workshop onderzoek je jouw ambitie. Het “gif” proberen we er uit te halen. We maken samen de beweging van impact naar inbreng, van grenzeloosheid naar grip, van jaloezie naar dankbaarheid en van carrière naar commitment. Gaandeweg ontdek je bovendien iets van de relevantie van het evangelie voor vandaag de dag.
Veerkracht is de vaardigheid en capaciteit om op een zinvolle, constructieve manier om te kunnen gaan met allerlei veroorzakers van stress. Zoals veranderingen, een crisis, teleurstellingen of kritiek. Iedereen beschikt over veerkracht. Veerkracht is geen statisch gegeven maar iets waarin je kan groeien. In deze workshop behandelen we drie competenties die bijdragen aan je veerkracht: het narratief (je verhaal), discipline en relationele vaardigheid. Na deze workshop weet je wat veerkracht precies is, hoe je kan bouwen aan veerkracht en word je uitgedaagd om daar direct mee te starten!