Passie en gewoontes

Zou het mogelijk zijn dat een Nederlandse man van 85 jaar nog Chinees kan leren lezen, schrijven en spreken? En dan iemand die tot nu toe alleen Nederlands en Engels heeft gesproken en 85 jaar oude hersenen heeft? Dat lijkt zeer onrealistisch, maar het kan wel! De voorwaarde voor deze 85 jaar oude man om binnen 3 jaar Chinees te leren lezen, schrijven en spreken, is dat hij een 65-jarige, fitte, gezellige, communicatieve Chinese vrouw trouwt. En dan met haar samen verhuist naar een dorp in China waar vrijwel iedereen Chinees spreekt.

Wat gebeurt hier? Die oudere hersenen van 85 jaar zijn dus blijkbaar nog prima in orde en flexibel genoeg om nog iets volkomen nieuws te leren, en ze krijgen genoeg energie om dat vol te houden tot het succes behaald is.

De hulpbron hier is: passie! Een ongebreidelde wens om iets te willen leren, omdat daarmee verbonden is dat je je passie kunt uitleven.

Daarom is het zo essentieel dat jij jouw eigen missie, passie en dromen ontdekt, en die hoeven helemaal niet perfect te zijn. Als er in jouw missie en passie maar een stuk zingeving en plezier zit. Vandaar dat het zo belangrijk is dat je jezelf blijft herinneren aan je eigen missie en passie. In hoofdstuk 6.1 heb ik je mijn ‘beroeps-waardenschild’ laten zien. Dat hangt op in mijn werkplek, zodat ik het iedere dag voor ogen heb.

Hoe kun jij in jouw werkomgeving jezelf er steeds weer aan herinneren wat jouw missie en passie voor jouw vak is? Hoe kun jij de tijd nemen om met positieve collega’s steeds weer in gesprek te blijven over jullie vak en de bijzondere en mooie kanten daarvan?

Gewoontes

‘Een gewoonte is een gedrag dat zo vaak herhaald is, dat het automatisch gebeurt.’ – James Clear

In jouw hersenen, dicht bij je hersenstam, zit een gebied zo groot als een kippenei dat striatum genoemd wordt, waar al jouw gewoontes zijn opgeslagen. Stel je voor, je wilt leren fietsen. Dan moeten je handen iets anders doen dan je voeten. En met je ogen wil je eerst alle kanten op kijken. Wat moet ik met mijn voeten doen? Wat moet ik met mijn handen doen? Waar moet ik naartoe? Wat gebeurt er allemaal om me heen? Hoe houd ik nu in vredesnaam alles in balans zodat ik niet omval? Gewoon fietsen betekent ongeveer 25 gewoontes tegelijk trainen. En dan nog zo, dat alles op elkaar is afgestemd. Supermoeilijk dus, zou je zeggen. Slimme ouders helpen hun kids om dat in ten minste drie stappen te doen.

  1. Je geeft je kind een miniloopfiets. Dan traint het kind alvast zijn hoofd-, hart- en hand-coördinatie op de fiets, zonder zich daarbij bezig te moeten houden met het trappen op pedalen en het houden van de balans.
  2. Je geeft je kind een minifiets met steunwieltjes, zodat het ook het op pedalen trappen en remmen erbij gaat leren. Tegen de tijd dat het kind al dertig keer met zijn trapfiets en dertig keer met zijn minifiets is rond gesjeesd, zijn er al twintig gewoontes ingebakken in zijn of haar hersenen.
  3. Je haalt de steunwieltjes van de fiets af en gaat je kind begeleiden om alle 25 ‘fietsgewoontes’ te trainen. En na dertig keer zonder steunwieltjes te hebben gefietst, zitten alle 25 fietsgewoontes zozeer ingebakken in de hersenen van je kind, dat hij of zij met 90 jaar nog steeds probleemloos en zonder na te denken kan fietsen.

Wat een prachtig systeem. Als je een gewoonte of een serie gewoontes vaak genoeg (in de regel 30 keer) herhaalt, zijn ze ingegraveerd in je hersenen en daar voor de rest van je leven prima opgeslagen.

Dus wil je bijvoorbeeld je vrachtwagenrijbewijs halen, dan begin je met je autorijbewijs. Daarmee heb je al circa 25 gewoontes opgeslagen, zodat het autorijden als vanzelf gebeurt. Nu ga je boven op die 25 basisgewoontes nog eens 10 ‘vrachtwagen-rijgewoontes’ trainen. En ziedaar: na 30 keer vrachtwagen rijden in steeds moeilijker omstandigheden zijn ook die 10 nieuwe gewoontes ingeslepen. En die blijven daar mooi aanwezig, zolang als je wilt.

Er is een klein nadeel bij dit ‘gewoontesysteem’. Jouw striatum slaat niet alleen de goede gewoontes definitief op, het slaat ook alle negatieve gewoontes op.

Als je bijvoorbeeld verslaafd geraakt bent aan het drinken van alcohol, zit die gewoonte voor de rest van je leven ook in je hersenen. En zelfs als je vijf jaar lang geen alcohol meer gedronken hebt en dan een glaasje bier drinkt, slaat dat gelijk al die oude alcoholverslavingsgewoontes weer aan en verval je binnen de kortste keren weer in die oude verslaving.

Dat is natuurlijk slecht nieuws! Dus al die slechte gewoontes krijg je niet meer weggewerkt uit je hersenen. Goed nieuws: je kunt ze wel stoppen door boven op die slechte gewoontes, nieuwe positieve gewoontes op te bouwen. Bijvoorbeeld: je hebt de slechte gewoonte van roken ingebouwd in je hersenen. Nu is het zaak een zogenaamde ‘sleutelgewoonte’ te ontwikkelen, die de deur opent naar een positieve gewoonte en daarmee de deur sluit naar de oude negatieve gewoonte.

Blijven we bij het voorbeeld van roken. Op het moment dat ik een drang krijg om weer een sigaret op te steken, ga ik twee dingen doen:

  1. Ik drink een glas water
  2. Ik maak een 10 minuten wandeling in de frisse lucht (of naar de koffiecorner op de zaak)

De sleutelgewoontes zijn dus: een glas water drinken (wat sowieso helpt om af te vallen en me beter te voelen omdat mijn hersenen veel water nodig hebben om zich prettig te voelen) en 10 minuten wandelen (om mijn lijf een goed gevoel te geven, en eventueel leuke mensen te ontmoeten).

Hoe pak je dat aan?

  1. Kies voor 1 of 2 sleutelgewoontes die je makkelijk en binnen 2 minuten kunt realiseren en die een kleine beloning in zich dragen.
  2. Oefen deze 1 of 2 nieuwe, positieve sleutelgewoontes minimaal 30 keer, telkens direct nadat de negatieve sleutelgewoonte zich wil melden.
  3. Onderhoud die 1 of 2 nieuwe sleutelgewoontes net zo lang totdat ze automatisch ‘aanslaan’ wanneer de behoefte aan de negatieve gewoonte de kop opsteekt.

Natuurlijk zijn hier niet alle problemen van de wereld mee opgelost. Maar het systeem van goede gewoontes trainen totdat ze automatisch ‘aanslaan’, is wel essentieel om competenties, vaardigheden en zelfs attitudes te ontwikkelen en daarin door te groeien.

‘Als je een nieuwe gewoonte wilt ontwikkelen, is de sleutel tot succes: begin met deze gewoonte vaak te herhalen, en focus daarbij niet op perfectie.’ – James Clear

Op weg naar meesterschap wil je dus specifieke competenties en vaardigheden trainen om steeds sterker in je vak te worden. Een wezenlijke manier om je hersenen, je lijf en je vegetatieve zenuwstelsel goed in beweging te krijgen, is om de passende gewoontes te vinden en die dan 30 keer te trainen. 

In de volgende blog vertalen we elke competentie in jouw trainingsplan naar leerdoelen en gewoontes.

Paul Donders

2022-04-29T08:38:03+02:00
Go to Top