Veranderen in de zorg begint bij het serieus nemen van weerstand
Maart 2018. Ik zit een beetje brak met een kop koffie achter mijn laptop en maak de balans op. Ik heb mijn baan opgezegd. Groot nadeel, weg zekerheden (help! Wat heb ik gedaan????). Groot voordeel: de komende maanden kan ik mij focussen op mijn afstudeeronderzoek als afronding van de master verandermanagement. Onder meer gestart om zelf antwoorden te vinden na een aantal intensieve jaren als teamleider en manager behandelzaken in een organisatie onder druk.
‘
Een onderzoek wat in ieder geval zou moeten gaan over leidinggeven aan professionals in de zorg in een snel veranderende context. Wat is de kern van goed leiderschap in een zorgcultuur onder druk? Deze grote vraag leidde tot de te onderzoeken vraag: Welke factoren dragen bij aan de veranderbereidheid van de professional? In dit geval de bereidheid om de dialoog met de cliënt en familie te versterken volgens de principes van ‘samen beslissen’. De keuze voor het versterken van de dialoog in de zorg heb ik bewust gemaakt. Juist daar in die dialoog komen alle processen rondom de zorg die iemand ontvangt bij elkaar. Ik denk aan al die keren dat er spanning ontstond binnen het multidisciplinaire team over keuzes in de zorg en behandeling. Bijvoorbeeld aan een meneer met een groot valrisico die toch de weekenden (alleen) thuis wil doorbrengen of die mevrouw die niets meer kon, zich snel verslikte maar toch graag zelf wilde eten. Of de meneer en zijn familie die maar niet konden accepteren dat hij nooit meer gaat lopen en de pijnlijke en dure therapie koste wat het kost wil doorzetten. Wat is verantwoorde zorg? Wie bepaalt?
Weerstand als kans
In mijn afstudeeronderzoek ga ik ervan uit dat weerstand tegen een verandering geen probleem is maar een kans. Het betekent dat de professionals betrokken zijn bij de verandering. Deze positieve kijk op weerstand die door steeds meer auteurs wordt beschreven wordt veranderbereidheid genoemd. Natuurlijk kennen we allemaal die ene collega die vooral gericht is op comfort en het behouden van de privileges. Maar grosso modo haalt de zorgprofessional zijn voldoening uit het helpen van kwetsbare mensen en is gemotiveerd om zijn werk goed te doen. Een andere gemene deler in de zorg is dat de organisatiecultuur veelal een ‘familiecultuur’ is. Een aspect van een familiecultuur is dat de ongeschreven regels een belangrijke functie vervullen. Afwijken van de groepsnorm is niet makkelijk.
Denken vanuit veranderbereidheid betekent onder andere dat de druk opvoeren in veel gevallen niet de oplossing is. In mijn onderzoek naar de slaagfactoren voor verandering (Hoe kan het wel?) zoek ik naar de overtuigingen die bepalend zijn voor de intenties die iemand heeft en wat iemand doet en dus ook of en hoe hij wil veranderen. Door Metselaar zijn deze onderliggende overtuigingen in klare taal omschreven als antwoord op de vragen: “Wil ik dit? Moet ik dit? Kan ik dit?”
Toegepast op de betrokkenheid van de cliënt en de familie bij de keuzes in zorg en behandeling in bovengenoemde voorbeelden kom je tot de volgende vragen. Wil ik dat de cliënt en familie meebeslissen over welke risico’s wel of niet verantwoord zijn? Wat betekent dat voor mijn rol als professional? Loop ik professionele risico’s? Wordt er door mijn collega’s en leidinggevenden verwacht dat ik de dialoog aan ga met de client en familie? Voldoe ik nog aan de groepsnorm? En verwacht ik dat ik dit echt kan uitvoeren? Heb ik speelruimte om echt te luisteren en daar de keuzes op te baseren? Word ik hierin gesteund door mijn organisatie?
Overtuigingen hebben een functie en zijn niet makkelijk te veranderen. Maar het kan wel. Door samen te reflecteren en te leren van nieuwe ervaringen. Juist daarin kan je als leider een voorbeeldrol vervullen. Wil ik dat de professionals het spannende pad van ‘samen beslissen’ met de cliënt en familie gaan bewandelen? Dan begint dat met het opgeven van mijn vaste overtuigingen om vervolgens echt te luisteren, samen tot nieuwe overtuigingen te komen en elkaar te waarderen.
Aan de slag:
Reserveer anderhalf uur om eens echt met je team te praten. Bijvoorbeeld over het versterken van de dialoog met de cliënt en familie, of een ander veranderthema wat je bezig houdt. En stel onderstaande drie vragen. Neem de gesprekken op en werk ze uit en je hebt een schat aan informatie verzameld.
- Willen: Wat denken zij dat de beoogde verandering hen of de cliënt oplevert?
- Moeten: Ben je als leidinggevende duidelijk geweest over nut en noodzaak van de verandering en is er een concreet veranderdoel? En hoe denken “belangrijke anderen” erover?
- Kunnen: Heb je als organisatie echt begrepen wat de professionals nodig hebben om de verandering door te voeren en heb je dit gefaciliteerd? Past de vraag bij de competenties van deze professional en in het geval van het versterken van de dialoog bij de competenties van de cliënt?
Succes!
‘
Er is al veel geschreven over leiderschap. In deze blog serie wil ik niet alleen beschrijven wat we als leidinggevende in de zorg al zo lang voelen, maar ook concrete tips geven. En wellicht heb jij ook een goede tip over hoe het beter of leuker kan. Laat het weten!
In mijn volgende blog zal ik verder ingaan op het vergroten van de veerkracht van jou als leidinggevende en je organisatie. Het verband met dit blog? Verzuim heeft veel oorzaken, maar echt luisteren naar elkaar en naar onszelf is een goed begin.
Kun je een liefdesrelatie eigenlijk wel bouwen, of moet zoiets ontstaan? En als er dan zoiets als liefde is, hoe houd je dat dan duurzaam en ook nog een beetje leuk? En hoe voorkom je dat je jezelf verliest in een relatie?
Aan de hand van de verschillende levensfasen (en bijbehorende crisissen) van Romano Guardini gaan we kijken waar jij nu staat in je ontwikkeling in je leven en specifiek in je werk. In welke levensfase ben je? Welke uitdagingen zijn er in je huidige en de navolgende levensfase en hoe hebben die hun invloed op je loopbaan/roeping? Een informatieve en praktisch workshop waar we theorie koppelen aan jouw eigen praktijk.
De Bijbel laat steeds weer zien dat we andere gelovigen nodig hebben. Er zit kracht in samen. Samen een ritme vinden met focus op God, de Bijbel en elkaar.
Ieder mens is uniek geschapen en daarom zullen we de ander nooit helemaal begrijpen. Het kan de basis worden van onenigheid of conflict. En nu het leven zich afspeelt achter het computerscherm is dat nog meer aan de orde. Herken je het? In de virtuele room kan het soms wat ‘ijzig voelen’. Je tuurt op je scherm en vraagt je af: ‘wat bedoelt de ander?’ Je probeert het gezicht te lezen, maar iedereen praat weer door op de inhoud. En, je voelt het onderhuidse conflict opborrelen. Hoe kun je virtueel toch komen bij die gevoelslaag? Zodat irritaties zich niet opstapelen naar conflicten? We oefenen in deze workshop met de gespreksinterventies, de Pyramide van communicatie’. We gaan ontdekken dat een gesprek meerdere lagen kent. Online krijgt dat meer betekenis. In hoeverre ben je in de gelegenheid om te doorgronden wat er bij de ander echt speelt.
Soms is het een uitdaging om God aan het werk te zien in deze wereld of in ons werk. Soms moeten we gewoon vertrouwen dat Hij er is, verstopt in het volle zicht, aan het werk zoals gist ongemerkt haar werk doet. In deze workshop doen we een oefening in aandacht. Kies een hardcopy krantenartikel dat je raakt, of print een pagina uit een beleidsdocument van je werk en houd een zwarte stift bij de hand! Door onnodige woorden weg te strepen leg je een gebed bloot. Een gebed dat al die tijd verstopt zat in het artikel.
Volle bak een betekenisvol leven leiden én leven vanuit rust. Kan dat samengaan? We geloven dat Jezus ons uitnodigt Hem te volgen in een leven vanuit rust. En dat is vandaag de dag Goed Nieuws! Door zijn principes van rust toe te passen ontstaat er meer ruimte voor verbondenheid met God en anderen. Zo maak je vanuit vrede, focus en gezonde ritmes verschil op de plek waar je bent. Verlang jij hiernaar? Dan is deze workshop een goed idee! We gaan met je nadenken hoe dat eruit kan zien in jouw leven. En geven je een klein voorproefje waarom ritmes, rust en af en toe even stil staan alle verschil kunnen maken.
Druk zijn is in de mode en een van de dingen waar we (soms onbewust) erg druk mee kunnen zijn is technologie. Social media, Netflix, YouTube, nieuwssites, online shoppen etc. etc. Ons brein is gewend aan afleiding en wij doen er graag aan mee. Apps op je telefoon die je vanuit gewoonte opent en bekijkt, niet omdat je er bewust voor kiest, maar omdat je even niets anders te doen hebben. Hoewel veel technologieën ons leven makkelijker maken, slibt ons leven ongemerkt ook dicht met allerlei externe prikkels. Wil jij opnieuw kiezen welke plek technologie krijgt in je leven? Dan is deze workshop iets voor jou! We bekijken de invloed van technologie op onze hersenen. We bespreken onze ontwikkelde gewoontes en we kijken hoe dit alles ons leven als volgeling van Jezus raakt.
Nadenken over zingeving in je werk is geen luxeprobleem. Maar misschien kijk je in de verkeerde richting bij het zoeken naar zin. Ik help je deze workshop om een zingevingsfundament te zoeken dat dieper gaat dan de wisselende dagkoersen van waardering of maatschappelijke urgentie. Ik daag je uit om bestaande overtuigingen over jezelf, God en de plek van werk in deze wereld tegen het licht te houden. Ik deel persoonlijke voorbeelden, geef inzichten mee uit mooie boeken en stel scherpe reflectievragen. Ik hoop dat deze workshop je helpt om met meer vreugde, aandacht en ontspanning je dagelijks werk te doen.
Lang na-tafelen, altijd actie, volop rust, een creatieve chaos… Wat is kenmerkend voor jouw gezin? En welke verwachtingen en hoop heb je voor jouw gezin? Deze 45 minuten duiken we met elkaar in de kracht van bezinning op ons gezin. We kijken welke invloed gezinscultuur op ons heeft en bespreken concrete handvaten voor het bouwen aan onze gezinscultuur. Of jouw gezin nu uit 1,2,3 of 30 personen bestaat, deze workshop helpt je te bouwen aan, en te genieten van, jouw thuis.
Ambitie heeft in onze samenleving een heel positieve klank. Maar is ambitie eigenlijk wel zo gezond? Eeuwenlang werd ambitie gezien als iets negatiefs en Van Dale definieert het nog altijd als “eerzucht”. In deze workshop onderzoek je jouw ambitie. Het “gif” proberen we er uit te halen. We maken samen de beweging van impact naar inbreng, van grenzeloosheid naar grip, van jaloezie naar dankbaarheid en van carrière naar commitment. Gaandeweg ontdek je bovendien iets van de relevantie van het evangelie voor vandaag de dag.
Veerkracht is de vaardigheid en capaciteit om op een zinvolle, constructieve manier om te kunnen gaan met allerlei veroorzakers van stress. Zoals veranderingen, een crisis, teleurstellingen of kritiek. Iedereen beschikt over veerkracht. Veerkracht is geen statisch gegeven maar iets waarin je kan groeien. In deze workshop behandelen we drie competenties die bijdragen aan je veerkracht: het narratief (je verhaal), discipline en relationele vaardigheid. Na deze workshop weet je wat veerkracht precies is, hoe je kan bouwen aan veerkracht en word je uitgedaagd om daar direct mee te starten!